คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : อะเซนาปีน (Asenapine)
- รักษาโรคจิตเภท
- รักษาโรคอารมณ์สองขั้ว
- ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น ความดันโลหิตต่ำหรือไม่ก็สูง บวมตามร่ากาย หัวใจเต้นช้าหรือหัวใจเต้นเร็ว คลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติ
- ผลต่อระบบการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย: เช่น รับประทานอาหารมากขึ้น น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น น้ำตาลในเลือดสูง ระดับไขมันในเลือดสูง
- ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ: เช่น ทำให้ประจำเดือนขาด มีระดับฮอร์โมนโปรแลกติน ในเลือดสูง
- ผลต่อสภาพจิตใจ: เช่น นอนไม่หลับ วิตกกังวล ซึม มีความรู้สึกอยากทำร้ายตนเอง
- ผลต่อตับ: เช่น ค่าเอนไซม์การทำงานของตับในเลือดสูงขึ้น
- ผลต่อกล้ามเนื้อ: เช่น ปวดกล้ามเนื้อ อาจเกิดภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย
- ผลต่อระบบประสาท: เช่น วิงเวียน การควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกายผิดปกติ ตัวสั่น ปวดศีรษะ เกิดลมชัก
- ผลต่อระบบการหายใจ: เช่น หอบหืด คัดจมูก
- ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น ท้องผูกหรือท้องเสีย ปากแห้ง น้ำลายมาก รู้สึกไม่สบายท้อง อาเจียน ปวดฟัน คลื่นไส้
- ผลต่อผิวหนัง: เช่น เกิดผื่นคัน
- ผลต่อระบบเลือด: เช่น เกิดภาวะเลือดจาง มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ
- ห้ามหยุดใช้ยานี้อย่างกะทันหันถึงแม้อาการป่วยจะดีขึ้นเป็นลำดับก็ตาม เพราะผู้ป่วยอาจจำเป็นต้องใช้ยานี้ต่อไปอีกระยะหนึ่ง ซึ่งแพทย์เท่านั้นที่จะปรับลดการใช้ยาได้เหมาะสมที่สุด
- ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และเด็ก นอกจากจะมีคำสั่งแพทย์
- หลังรับประทานยานี้แล้วเกิดอาการวิงเวียน ห้ามผู้ป่วยขับขี่ยวดยานพาหนะหรือทำงานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรต่างๆ
- ห้ามผู้ป่วยที่ได้รับยานี้อยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนจัด ด้วยอาจส่งผลทำให้เกิดอาการไข้ที่เกิดจากความร้อนได้ง่าย
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ด้วยจะส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือดผิดปกติคืออาจสูงขึ้นหรือต่ำลงก็ได้
- ยาอะเซนาปีนสามารถทำให้ภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของผู้ป่วยอ่อนแอลง ดังนั้นระหว่างใช้ยานี้ควรหลีกเลี่ยงการนำผู้ป่วยไปอยู่ในบริเวณ/พื้นที่ที่ประชากรมีอาการป่วยด้วยโรคหวัด หรือพื้นที่ที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อต่างๆ ด้วยผู้ป่วยจะติดเชื้อต่างๆ ได้ง่าย
- ยาอะเซนาปีนมีอาการข้างเคียงที่เด่น ที่ทำให้ผู้ป่วยซึ่งได้รับยานี้เป็นเวลานานจะมีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น กรณีนี้สามารถปรึกษากับแพทย์ เพื่อแพทย์พิจารณาปรับขนาดการใช้ยาให้เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วยแต่ละบุคคล
- ผู้ป่วยกลุ่มสตรีสูงวัยที่ได้รับยานี้ อาจพบเห็นอาการผิดปกติของกล้ามเนื้อ เช่น การควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกายอย่าง การบังคับแขน ขา ลิ้น ใบหน้า และ ปาก ทำได้ลำบาก
- ผู้ป่วยที่ใช้ยาอะเซนาปีน อาจต้องได้รับการตรวจเลือดเป็นระยะๆ ตามคำสั่งแพทย์เพื่อเป็นการตรวจสอบและป้องกันการเกิดอาการข้างเคียงของยานี้ เช่น ดูระดับน้ำตาลในเลือดและระดับไขมันในเลือด
- ผู้ที่ได้รับยานี้เกินขนาดจะมีอาการความดันโลหิตต่ำ หัวใจเต้นผิดปกติ
- ห้ามรับประทานยาอะเซนาปีนร่วมกับเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์เป็นส่วนประกอบ ด้วยจะทำให้มีอาการวิงเวียนรุนแรง และเกิดความดันโลหิตผิดปกติ
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาอะเซนาปีนร่วมกับกลุ่มยา Benzodiazepines, ยานอนหลับประเภท Nonbenzodiazepine, ยาคลายกล้ามเนื้อ, ด้วยจะก่อให้เกิดภาวะกดการหายใจ มีอาการโคม่า หรือเกิดความดันโลหิตต่ำตามมา
- ห้ามใช้ยาอะเซนาปีนร่วมกับยา Bedaquilline (ยาวัณโรค) ด้วยจะทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดปกติตามมา
- ห้ามใช้ยาอะเซนาปีนร่วมกับยา Bupropion ด้วยเสี่ยงต่อการเกิดอาการชักได้ง่ายยิ่งขึ้น